DIJAGNOSTIKA

1. Ultrazvuk abdomena

je neinvazivna i bezbolna dijagnostička metoda, kojom se pomoću ultrazvučog aparata posmataju organi trbušne duplje. Pri pregledu se posmatraju jetra, žučna kesa, pankreas, slezina, trbušni deo aorte, bubrezi, nadbubreže žlezde, mokraćna bešika, kao i prostata kod muškaraca. Pregled je komforan za pacijenta i nema štetnog zračenja.

Kada i zbog čega se obavlja ultrazvuk abdomena?

Ultrazvučni pregled abdomena se najčešće radi preventivno ili kada pacijent ima tegobe u smislu bolova, probadanja, nadimanja, otečen stomak, mučnina, gubitak u telesnoj masi, hronični umor, gubitak apetita i dr.

Ultrazvučnim pregledom se mogu odrediti veličina i struktura organa i dijagnostikovati promene kao što su: masna jetra, ciroza jetre, ciste, polipi, kamen u žučnoj kesici, kamen u bubregu, suženje ili proširenje lumena trbušne aorte i postojanje plaka, tumorske i metastatske promene na organima i drugo.

Kako se obavlja ultrazvuk abdomena?

Priprema za ultrazvuk stomaka podrazumeva da pacijent par dana pre pregleda ne unosi hranu koja nadima: mahunarke (pasulj, grašak, sočivo). Dan pre pregleda potrebno je da pacijent uzme 3 puta po 2 tablete Espmisan radi oslobađanja od gasova. Na dan pregleda potrebno je 5-6 sati pre pregleda ne jesti, ne piti kafu, niti konzumirati cigarete, i sat vremena pre pregleda popiti 2-3 čaše obične (negazirane) vode i ne mokriti do završetka pregleda.

Pacijent je u ležećem položaju, na leđima, ali u određenim segmentima pregleda lekar može zatražiti da pacijent udahne duboko i zadrži dah, kao i da se okrene na levi ili desni bok. Lekar sondom prelazi preko kože na koju je nanet gel i posmatra organe abdomena. Trajanje pregleda je oko 30 minuta. 

2. Ultrazvuk dojki

predstavlja neinvazivnu dijagnostičku proceduru, kojom se pomoću ultrazvučnih talasa dobijaju informacije o građi dojke, kao i o sadržaju pazušne jame.

Putem ultrazvuka mogu se uočiti patološke promene dojke, odrediti lokalizacija promene, veličina i oblik, kao i njena konzistencija. Pregledom pazušnih jama moguće je ustanoviti postojanje uvećanih limfnih čvorova, što je od velikog značaja za utvrđivanje dijagnoze.

Kada se zakazuje i zbog čega se obavlja ultrazvuk dojke?

Ultrazvuk dojki se obavlja preventivno (savetuje se jednom godišnje za žene starije od 25 godina) ili ukoliko se uoči bilo kakva promena u dojkama (i kod muškaraca). Imajući u vidu da je metoda potpuno bezbedna, primenjuje se i kod trudnica, dojilja i drugih osoba kod kojih je kontraindikovana upotreba dijagnostičkih sredstava, koje zahtevaju prisustvo zračenja (žene već lečene od maligniteta).

Ultrazvučni pregled dojki se primenjuje kao dijagnostička procedura, kod sledećih bolesti i stanja:

• palpabilnih (opipljivih) promena dojke
• zapaljenja dojki
• komplikacija nakon ugradnje implanta u dojke
• galaktoreje (stvaranja mleka u dojkama van perioda dojenja)
• kao dodatni pregled nakon promena detektovanih mamografijom ili magnetnom rezonancom

Kako se obavlja ultrazvuk dojke?

Potrebno je da pacijent skine odeću od struka naviše, da legne na leđa i postavi ruke iza glave. Lekar na kožu dojki i pazuha stavlja gel i zatim, koristeći sondu ultrazvučnog aparata, laganim kružnim pokretima prelazi preko kože dojki i pazuha. Na kraju pregleda lekar pacijentu prezentuje i opisuje nalaz.

Ultrazvučni pregled dojki ne zahteva posebnu pripremu. Preporuka je da se ultrazvuk dojke obavlja između sedmog i desetog dana menstrualnog ciklusa, jer su potencijalne promene u građi dojke u tom periodu najuočljivije. Ultrazvučni pregled je bezbolan, bezbedan, neinvazivan i bez prisustva štetnog zračenja.

3. Ultrazvuk štitaste žlezde

je dijagnostička procedura kojom specijalista radiolog ili subspecijalista endokrinolog, pomoću ultrazvučnog aparata posmatra štitastu žlezdu, njen oblik, morfologiju, veličinu i strukture vrata koje se nalaze u neposrednoj blizini.

Ovom vrstom ultrazvučnog pregleda opisuje se štitasta žlezda, paraštitaste žlezde i limfne žlezde regija vrata (meka tkiva vrata).

Zbog čega se obavlja ultrazvuk štitne žlezde?

Osnovni razlozi su:

• Uvećanja štitaste žlezde (struma ili gušavost) ili pojave grudvica, čvorova, tumora, cisti.
• Problemi sa gutanjem i bolom u grlu, koje traje duži vremenski period.
• Kao preventivni pregled kod pacijenata, koji imaju genetsku predispoziciju za oboljenja štitaste žlezde.
• U dijagnostikovanju i praćenju bolesti koje su u vezi sa štitastom žlezdom (Hašimoto tireoiditis, hipotireoza, hipertireoza).
• Nejasna febrilna stanja.
• Naglo mršavljenje ili gojenje.
• Poremećaj u laboratorijskim nalazima u vrednostima hormona štitne žlezde i antitelima.

Kako se obavlja ultrazvuk štitaste žlezde?

Neophodno je da pre ultrazvuka štitne žlezde pacijent oslobodi vrat od garderobe i nakita. Na početku pregleda pacijent leži na leđima ili sedi. Ultrazvučnu sondu lekar premazuje gelom, koji poboljšava provodljivost ultrazvučnih talasa i eliminiše vazduh između kože vrata i ultrazvučne sonde. Nakon pregleda, lekar pacijentu prezentuje nalaz i opisuje ga.

Ovaj pregled ne zahteva posebnu pripremu i predstavlja potpuno bezbolnu i bezbednu metodu, pri kojoj nema prisustva štetnog zračenja, te se ista bezbedno može obavljati i na trudnicama i dojiljama.

4. Ultrazvuk mekih i koštanih tkiva

je bezbolna, komforna dijagnostička procedura koju obavlja lekar, specijalista radiologije, gde se uz pomoć ultrazvučnih talasa na ekranu dobija slika mekih tkiva, zglobova i određenih koštanih struktura.

Ovaj pregled pacijent može obaviti po savetu lekara (fizijatra, ortopeda, reumatologa) i/ili ukoliko ima sledeće tegobe: bol u određenom zglobu ili pri pokretu, otok zgloba, ograničena pokretljivost u zglobu, pojava tumefakta (izrasline) u mekotkivnim strukturama, nakon povrede nastale usled traume ili fizičke aktivnosti i kao dodatna dijagnostika kod sistemskih i reumatskih bolesti.

Najčešća patologija je tendinoza koja predstavlja hroničnu upalu tetiva mišića. Ređe povrede na tetivama su rupture, koje se uglavnom javljaju nakon povreda. Još ređe se na tetivama javlja zapaljenje tetive – tendinitis. Takođe, na ultrazvuku se mogu videte upala sinovijalne čaure zgloba, prisustvo tečnosti, pojačanu vaskularizacija i dr. Ovim pregledom se mogu videti i konture kostiju i njihovo oštećenje u smislu degenerativnih promena (neoštra kontura kosti, suženje zglobnog prostora, prisustvo osteofita).

5. Doppler krvnih sudova

je bezbolna, neinvazivna dijagnostička metoda, kojom se može meriti protok krvi kroz krvne sudove. Ovom metodom se mogu otkriti suženja krvnih sudova, ili njihova proširenja (aneurizme). Na arterijama se mogu videti naslage ili plakovi, koji sužavaju šupljinu krvnog suda. Pregled traje oko 30 minuta, bezbolan i bezbedan je za pacijenta. Ne zahteva nikakvu pripremu, osim što je kod pušača potrebno da ne konzumraju cigarete najmanje sat vremena pre pregleda. Takođe, doppler ultrazvuk ne emituje nikakvo zračenje.

1. Doppler krvnih sudova vrata se radi u cilju ispitivanja protoka krvi i izgleda zida krvnih sudova kod bolesnika sa sumnjom na suženje (stenozu), začepljenje (okluziju) ili proširenje (aneurizmu) krvnih sudova. Izvodi se u ležećem položaju na leđima. Lekar postavlja poseban gel na površinu ultrazvučne sonde i prislanja je na kožu vrata. Pregled nije neprijatan i ne nosi nikakav rizik.

2. Doppler krvnih sudova nogu je bezbolna i neškodljiva ultrazvučna metoda pregleda arterijskih i venskih krvnih sudova nogu i protoka krvi kroz njih. Najčešća stanja kod kojih se preporučuje doppler krvnih sudova nogu su:

• • proširenje ili suženje krvnih sudova noge
  • sumnja na zapaljenje krvnih sudova
  • formiranje tromba u krvnim sudovima
  • vidljiva proširenja vena potkolenica
  • otoka dela ili cele noge
  • bola
  • promene boje kože u vidu crvenila ili lividne prebojenosti
  • osećaja toplote u delu noge ili grčeva prilkom hodanja i stajanja.

Doppler krvnih sudova donjh ekstremiteta obavlja se tako što pacijent oslobodi noge od odeće i legne na krevet. Na kožu noge duž krvnih sudova se nanosi utrazvučni gel. Prilikom dopplera posmatra se čitav tok vena i arterija niz nogu. Pregleda se jedna, a zatim i druga noga. 

3. Doppler krvnih sudova ruku je ultrazvučna metoda pregleda arterijskih i venskih krvnih sudova ruku i protoka krvi kroz njih. Najčešća stanja kod kojih se preporučuje su proširenje ili suženje krvnih sudova ruke, kod sumnje na zapaljenje krvnih sudova ili formiranje tromba u krvnim sudovima. Savetuje se da se doppler ruku obavi i kod postojanja otoka, bola, promene boje kože u vidu crvenila, odsustva pulsa na jednoj ruci. Radi se i kao kontrolna dijagnostička metoda kod pacijenata koji imaju ugađen pace-maker, kod pacijenata koji su imali plasiran centralni venski kateter i kod sumnje na koarktaciju aorte, kod pacijentkinja koje su imale tumor dojki i zračnu terapiju, kao i kod tumora grudnog koša. Doppler krvnih sudova gornjh ekstremiteta obavlja se tako što pacijent oslobodi ruku od odeće i nakita, i legne na krevet. Ruke su opružene pored tela, ali u nekim segmentima pregleda lekar može zamoliti da postavite ruku u određeni položaj. Na kožu ruke duž krvnih sudova se nanosi utrazvučni gel i sondom se prati tok krvnik sudova ruke.

4. Doppler renalnih arterija je ultrazvučna neinvazivna metoda, kojom se meri protok krvi kroz krvne sudove bubrega. Ovom metodom se mogu otkriti suženja i proširenja (aneurizme) renalnih krvnih sudova.