Pregledima, kojima se utvrđuje zdravstvena sposobnost učesnika u sportu, ocenjuje se stanje zdravlja, psihofizička sposobnost u odnosu na zahteve pojedinih sportskih grana i disciplina, kao i opšti uticaj fizičke aktivnosti na organizam i na osnovu utvrđenih predispozicija, obezbeđuje adekvatna selekcija u sportu u kojem se može očekivati najveći uspeh.Ciljevi utvrđivanja zdravstvene sposobnosti učesnika u sportu su očuvanje i unapređenje zdravlja i radne sposobnosti učesnika u sportu, pravilno usmerenje u sportu, prevencija obolevanja, povređivanja i drugih poremećaja zdravlja i invalidnosti tokom bavljenja sportom.
Zdravstvena sposobnost, za sve sportske grane, utvrđuje se na svakih šest meseci, za:
- učesnike u sportu uzrasta od 6 do 14 godina za školski sport, opštu i posebnu sposobnost za bavljenje sportom;
- sportiste takmičare starije od 12 godina, čiji je energetski zahtev ≥6 MET-a (profesionalni sportisti, sportisti reprezentativci u svim sportskim granama, vrhunski sportisti, perspektivni sportisti, talentovani sportisti);
- sportiste takmičare za koje je ta obaveza utvrđena sportskim pravilima nadležnih nacionalnih granskih sportskih saveza;
- sportiste rekreativce koji učestvuju u sportskim takmičenjima, čiji je energetski zahtev ≥6 MET-a;
- sportske stručnjake koji rade sa sportistima (trener u sportu, instruktor u sportu, organizator rekreacije u sportu, sudija u sportu, sportski vodič, sportski spasilac).
Zdravstvena sposobnost za sportske takmičare, mlađe od 16 godina, koji se bave fudbalom, utvrđuje se na svaka četiri meseca.
Pregled za utvrđivanje opšte zdravstvene sposobnosti za učešće u sportskim aktivnostima obuhvata:
- uzimanje opštih podataka;
- merenje telesne visine;
- merenje telesne mase;
- indeks telesne mase (BMI);
- merenje krvnog pritiska;
- pregled glave i vrata;
- pregled limfnih čvorova;
- pregled grudnog koša i pluća (pregled, auskultacija);
- auskultaciju srca;
- pregled abdomena (inspekcija, palpacija);
- pregled krvnih sudova (palpiranje perifernih pulseva);
- pregled kože;
- pregled nervnog sistema;
- pregled koštano-mišićnog sistema sa posturalnim statusom;
- elektrokardiogram (12-kanalni EKG) sa interpretacijom;
- laboratorijska ispitivanja kompletne krvne slike (hemoglobin, hematokrit, eritrociti, leukociti, trombociti) jednom godišnje.
Pregled za utvrđivanje posebne zdravstvene sposobnosti učesnika u sportu (sportiste takmičare starije od 12 godina, čiji je energetski zahtev ≥6 MET-a – profesionalni sportisti, sportisti reprezentativci u svim sportskim granama, vrhunski sportisti, perspektivni sportisti, talentovani sportisti) obuhvata:
- laboratorijska ispitivanja: kompletnu krvnu sliku (hemoglobin, hematokrit, eritrociti, leukociti, trombociti), šećer u krvi, test urina (test merne trakice kako bi se utvrdio nivo proteina i šećera) sedimentaciju ili CRP, ureu, kreatinin, aspartat amino-transferaza (AST), alanin amino-transferazu (ALT): bilirubin (ukupni), urin sa sedimentom, a dodatno po medicinskim indikacijama: feritin, TIBC, UIBC, masnoće u krvi (holesterol, HDL i LDL holesterol, trigliceridi), proteine, elektrolite;
- proširenu antropometriju: BMI, procenat telesne masti, procenat mišića, druga antropometrijska merenja u odnosu na zahteve sportske discipline i potrebe korisnika;
- test opterećenja na ergometru sa kontinuiranim praćenjem EKG-a (jednom godišnje), kao i za sve učesnike u sportu − takmičare starije od 12 godina koji se bave sportskim aktivnostima čiji je energetski zahtev ≥6 MET-a.
Pored navedenih pregleda, dodatne analize vrše se u sledećim slučajevima:
- ehokardiografija (dimenzije i morfološke karakteristike srčanih šupljina, zidova, zalistaka i velikih krvnih sudova, kontraktilnost srca i protoci) jednom godišnje za profesionalne sportiste, sportiste reprezentativce u svim sportskim granama i sportiste kategorisane u skladu sa nacionalnom kategorizacijom sportista (vrhunski sportisti, perspektivni sportisti, talentovani sportisti), a za ostale učesnike u sportu prema medicinskim indikacijama;
- psihološka ocena (procena socijalnog statusa, svojstva ličnosti, vrednosne orijentacije, situaciona specifična svojstva i ponašanja, uključujući motive, ciljeve, sagorelost, izvor stresa i način borbe) – jednom godišnje za sportske stručnjake i jednom u dve godine za sportiste reprezentativce u uzrastu od 12 do 18 godina, a u drugim slučajevima, prema zahtevima nacionalnih sportskih saveza ili sportskih organizacija;
- orijentacioni neurološki pregled;
- identifikacija faktora rizika za nastanak povreda na takmičenjima za profesionalne sportiste, sportiste reprezentativce u svim sportskim granama i sportiste kategorisane u skladu sa nacionalnom kategorizacijom sportista (vrhunski sportisti, perspektivni sportisti, talentovani sportisti), kroz:
- procenu funkcionalnosti lokomotornog sistema (procena posturalnog statusa u statičkim uslovima – strukturalna efikasnost lokomotornog sistema),
- procenu kvaliteta izvođenja osnovnih motoričkih zadataka (funkcionalna efikasnost lokomotornog sistema),
- procenu neuromišićne funkcije i opsega pokreta u specifičnim zglobovima (u zavisnosti od nalaza procene funkcionalnosti lokomotornog sistema u odnosu na zahteve sportske grane, odnosno discipline);
- druga ispitivanja, odnosno preglede koji su relevantni za specifične zahteve u sportu ili pojedine sportske grane u skladu sa sportskim pravilima nadležnog međunarodnog i nacionalnog granskog sportskog saveza, a koje je neophodno dostaviti na uvid pre samog pregleda.
Pregledima, kojima se utvrđuje zdravstvena sposobnost učesnika u sportu, ocenjuje se stanje zdravlja, psihofizička sposobnost u odnosu na zahteve pojedinih sportskih grana i disciplina, kao i opšti uticaj fizičke aktivnosti na organizam i na osnovu utvrđenih predispozicija, obezbeđuje adekvatna selekcija u sportu u kojem se može očekivati najveći uspeh.
Ciljevi utvrđivanja zdravstvene sposobnosti učesnika u sportu su očuvanje i unapređenje zdravlja i radne sposobnosti učesnika u sportu, pravilno usmerenje u sportu, prevencija obolevanja, povređivanja i drugih poremećaja zdravlja i invalidnosti tokom bavljenja sportom.
Zdravstvena sposobnost, za sve sportske grane, utvrđuje se na svakih šest meseci, za:
- učesnike u sportu uzrasta od 6 do 14 godina za školski sport, opštu i posebnu sposobnost za bavljenje sportom;
- sportiste takmičare starije od 12 godina, čiji je energetski zahtev ≥6 MET-a (profesionalni sportisti, sportisti reprezentativci u svim sportskim granama, vrhunski sportisti, perspektivni sportisti, talentovani sportisti);
- sportiste takmičare za koje je ta obaveza utvrđena sportskim pravilima nadležnih nacionalnih granskih sportskih saveza;
- sportiste rekreativce koji učestvuju u sportskim takmičenjima, čiji je energetski zahtev ≥6 MET-a;
- sportske stručnjake koji rade sa sportistima (trener u sportu, instruktor u sportu, organizator rekreacije u sportu, sudija u sportu, sportski vodič, sportski spasilac).
Zdravstvena sposobnost za sportske takmičare, mlađe od 16 godina, koji se bave fudbalom, utvrđuje se na svaka četiri meseca.
Pregled za utvrđivanje opšte zdravstvene sposobnosti za učešće u sportskim aktivnostima obuhvata:
- uzimanje opštih podataka;
- merenje telesne visine;
- merenje telesne mase;
- indeks telesne mase (BMI);
- merenje krvnog pritiska;
- pregled glave i vrata;
- pregled limfnih čvorova;
- pregled grudnog koša i pluća (pregled, auskultacija);
- auskultaciju srca;
- pregled abdomena (inspekcija, palpacija);
- pregled krvnih sudova (palpiranje perifernih pulseva);
- pregled kože;
- pregled nervnog sistema;
- pregled koštano-mišićnog sistema sa posturalnim statusom;
- elektrokardiogram (12-kanalni EKG) sa interpretacijom;
- laboratorijska ispitivanja kompletne krvne slike (hemoglobin, hematokrit, eritrociti, leukociti, trombociti) jednom godišnje.
Pregled za utvrđivanje posebne zdravstvene sposobnosti učesnika u sportu (sportiste takmičare starije od 12 godina, čiji je energetski zahtev ≥6 MET-a – profesionalni sportisti, sportisti reprezentativci u svim sportskim granama, vrhunski sportisti, perspektivni sportisti, talentovani sportisti) obuhvata:
- laboratorijska ispitivanja: kompletnu krvnu sliku (hemoglobin, hematokrit, eritrociti, leukociti, trombociti), šećer u krvi, test urina (test merne trakice kako bi se utvrdio nivo proteina i šećera) sedimentaciju ili CRP, ureu, kreatinin, aspartat amino-transferaza (AST), alanin amino-transferazu (ALT): bilirubin (ukupni), urin sa sedimentom, a dodatno po medicinskim indikacijama: feritin, TIBC, UIBC, masnoće u krvi (holesterol, HDL i LDL holesterol, trigliceridi), proteine, elektrolite;
- proširenu antropometriju: BMI, procenat telesne masti, procenat mišića, druga antropometrijska merenja u odnosu na zahteve sportske discipline i potrebe korisnika;
- test opterećenja na ergometru sa kontinuiranim praćenjem EKG-a (jednom godišnje), kao i za sve učesnike u sportu − takmičare starije od 12 godina koji se bave sportskim aktivnostima čiji je energetski zahtev ≥6 MET-a.
Pored navedenih pregleda, dodatne analize vrše se u sledećim slučajevima:
- ehokardiografija (dimenzije i morfološke karakteristike srčanih šupljina, zidova, zalistaka i velikih krvnih sudova, kontraktilnost srca i protoci) jednom godišnje za profesionalne sportiste, sportiste reprezentativce u svim sportskim granama i sportiste kategorisane u skladu sa nacionalnom kategorizacijom sportista (vrhunski sportisti, perspektivni sportisti, talentovani sportisti), a za ostale učesnike u sportu prema medicinskim indikacijama;
- psihološka ocena (procena socijalnog statusa, svojstva ličnosti, vrednosne orijentacije, situaciona specifična svojstva i ponašanja, uključujući motive, ciljeve, sagorelost, izvor stresa i način borbe) – jednom godišnje za sportske stručnjake i jednom u dve godine za sportiste reprezentativce u uzrastu od 12 do 18 godina, a u drugim slučajevima, prema zahtevima nacionalnih sportskih saveza ili sportskih organizacija;
- orijentacioni neurološki pregled;
- identifikacija faktora rizika za nastanak povreda na takmičenjima za profesionalne sportiste, sportiste reprezentativce u svim sportskim granama i sportiste kategorisane u skladu sa nacionalnom kategorizacijom sportista (vrhunski sportisti, perspektivni sportisti, talentovani sportisti), kroz:
- procenu funkcionalnosti lokomotornog sistema (procena posturalnog statusa u statičkim uslovima – strukturalna efikasnost lokomotornog sistema),
- procenu kvaliteta izvođenja osnovnih motoričkih zadataka (funkcionalna efikasnost lokomotornog sistema),
- procenu neuromišićne funkcije i opsega pokreta u specifičnim zglobovima (u zavisnosti od nalaza procene funkcionalnosti lokomotornog sistema u odnosu na zahteve sportske grane, odnosno discipline);
- druga ispitivanja, odnosno preglede koji su relevantni za specifične zahteve u sportu ili pojedine sportske grane u skladu sa sportskim pravilima nadležnog međunarodnog i nacionalnog granskog sportskog saveza, a koje je neophodno dostaviti na uvid pre samog pregleda.